Гідрацыклон

(ад грэч. hydor – вада і kyklon – кружачы, які круціцца * a. hydrocyclon; н. Hydrozyklone, Wasserzyklone; ф. hydrocyclone; і. hidrociclon) – апарат для падзелу ў вадкім асяроддзі зерністых матэрыялаў, якія адрозніваюцца шчыльнасцю або буйнасцю складнікаў часцін. г. прымяняюць: для класіфікацыі матэрыялаў па буйнасці (классіфікатары); отделение избытка воды и шламов от зернистого материала (сгустители); обогащения п. і. па плотнасці, у т.ч. у цяжёлых жидкостях или утяжелённых тонкозернистых мінеральных суспензиях (сепараторы); ачысткі вадкасці ад цвёрдых часціц (асвятляльнікі). Впервые Г. выкарыстаны ў 1939 на вуглебагатыт. ф-ке ў Нідэрландах, у СССР – у нач. 50-х гг. Дзякуючы нескладанай канструкцыі, малым памерам, простай эксплуатацыі і высокай эфектыўнасці Г. находзяць шырокае прымяненне ў разл. іншай прам-сці, у т.ч. у якасці класіфікатараў і сепаратараў у горнаруднай, як асвятляльнікі ў хім. і нафтахім. прам-сці, гідраметалургіі. В последнем качестве Г. выкарыстоўваецца таксама для рэгенерацыі і ачысткі гліністага раствора ад выбуранай пароды (у працэсе бурэння нафт. і газавых скважин), а таксама ў тэхнал. аперацыях, звязаных з эксплуатацыяй нафт. скважин і з внутрипромысловым зборам і транспартам нафты.
Гидроциклон: 1 – коническая частка; 2 – цыліндравая частка; 3 – питающий патрубок; 4 – патрубок разгрузкі тонказерністых фракцый, разжыжаных, рыхлых матэрыялаў і ачышчанай вадкасці пры асвятленні (сліва); 5 -
Гидроциклон: 1 – коническая частка; 2 – цыліндравая частка; 3 – питающий патрубок; 4 – патрубок разгрузкі тонказерністых фракцый, разжыжаных, рыхлых матэрыялаў і ачышчанай вадкасці пры асвятленні (сліва); 5 – дыяфрагма (крышка); 6 – патрубок разгрузкі грубазерністых, згушчаных або цяжкіх фракцый (пяскоў).
У залежнасці ад ціску на ўваходзе адрозніваюцца напорныя Г. – избыточное ціск на ўваходзе св. 100 кПа, нізканапорныя – менш за 100 кПа і вакуумныя – ціск на ўваходзе менш атмасфернага. г. (рыс.) Складаецца з кароткай цыліндравай (верхняй) часткі з патрубком для тангенцыяльнага ўводу пульпы (па касельнай паверхні цыліндра) і канічнай (ніжняй) часткі з адваротам у вяршыні конуса для разгрузкі пяскоў (грубазерністай, згушчанай або цяжкой фракцыі пульпы).
Угол конусности для класіфікацыі і згушчэння 10-20°, асвятлення 10-20°, обогащения ў цяжкіх суспензіях 30-45°, обогащения ў вадзе 90-120°. Верх. частка цыліндра закрываецца крышкай, у цэнтры к-рой усталяваны сліўны патрубок, служачы для разгрузкі тонказерністага, разжытага, менш шчыльнага, чым зыходная пульпа, матэрыялу.
Тангенцыяльны ўвод зыходнай пульпы і асевая разгрузка прадуктаў падзелу прыводзяць да вярчэння пульпы, асеваму і радыяльнаму перамяшчэнню яе ад сцяна апарата да сліўнога і разгрузачнаму адтулінам. Вращающийся паток у Г. мае неск. зон: внешнюю (пристенную) – нисходящую; внутреннюю – восходящую; среднюю – цыркуляцыйную, займаючую асн. аб'ём Г. Больш цяжёлые і буйныя цвёрдыя часціцы, якія паступаюць з зыходнай пульпой, адбрасваюцца цэнтрабежнай сілай на ўнутр. паверхню цыліндра і ўцягваюцца крутящимся ніжнім патокам ўніз. Пад дзеяннем радыяльнай складнікам патоку (ад сцяны да цэнтра) і турбулентнага характару яго руху лёгкія і мелкія зёрна ўносяцца ва ўнутр. зону. Частка опускающегося ўніз прысценнага віхравага патоку ў ніж. зона конуса паварочвае ўверх, фармуючы сліў.
У адрозненне ад напорных, вакуум-Г. усталёўваецца на ўсмоктвальнай лініі насоса і працуе за кошт стваранага на яго прыёме вакууму. Для аддзялення отсепарир. часткі пульпы ён снабжается дополнить. прыладай (звычайна гідраэлеватарам), ствараючым перапад разряжения за яго пясковым адваротам. Устаноўка Г. на ўсмоктвальнай лініі насоса прадугледжвае магчымасць траплення ў яго цвёрдых часціц, што прадаўжае абразіўны аб'ём працоўных органаў насоса. Як правіла, кожны насос снабжён індывідуальным Г. У шэрагу выпадкаў Г. аб'ядноўваюцца ў батарэі па паралельнаму або паслядоўна. прынцыпу. Рэгуляванне рэжыму працы пры змене якасці і кол-ва зыходнага матэрыялу вырабляецца са змяненнем дыяметра пясковага адтуліны шляхам яго дыяфрагмавання (аўтаматычна) або з дапамогай зменай самых пясковых насадак (уручную). Для барацьбы з абразіўным колькасцю нек-рые тыпы Г. ўнутры футеруюцца износостойкими матэрыяламі (каменнае літо, резина, паліурэтан, вулканол і г.д.). Найбольш нашываная частка Г. – песковая насадка – вырабляецца з карбідаў металаў і металакераміч. матэрыялаў.